Ο Βασίλειος Γ΄, Μέγας Δούξ της Μόσχας, είχε πολλά προβλήματα να αντιμετωπίσει. Από τη μία οι ισχυροί Βογιάροι απειλούσαν την κεντρική εξουσία· από τη άλλη η Οθωμανική Αυτοκρατορία επεκτεινόταν. Το 1502 για να ισχυροποιήσει τη δυναστεία υιοθέτησε πρώτος τον τίτλο του Tzar (Καῖσαρ) και το παλαιολόγειο σύμβολο της Αυτοκρατορίας, τον δικέφαλο αετό, όπως τον συμβούλεψε η μητέρα του Σοφία Παλαιολογίνα.
Ακόμα ζήτησε από το Άγιον Όρος να σταλούν πολύγλωσσοι λόγιοι για να ενισχύσει με διάφορα κείμενα και μεταφράσεις την πολιτισμική επιρροή του Δουκάτου. Ανάμεσα στους τρεις που έφτασαν στις παγωμένες στέππες ήταν ο Μάξιμος ο Έλληνας (Максим Грек).
Ο Μάξιμος γεννήθηκε στην Άρτα το 1470, αλλά η καταγωγή του ήταν από τον Μυστρά και το όνομα του ήταν Μιχαήλ Τριβώλης. Οι Τριβώληδες έφυγαν από το Δεσποτάτο κατά την κατάρρευσή του μαζί με τους Παλαιολόγους. Μαθήτευσε κοντά στον Ιωάννη Μόσχο στην Κέρκυρα της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ιταλία. Επίσης, μαθήτευσε στην Ελληνική σχολή της Βενετίας και κατόπιν σπούδασε στα Πανεπιστήμια της Πάδοβας, της Φλωρεντίας και του Μιλάνου έχοντας επιφανείς δασκάλους, όπως ο Ιανός Λάσκαρης, ο Λαόνικος Χαλκοκονδύλης κ.ά. Το 1505-6. πήγε στο Άγιον Όρος, όπου εκάρη μοναχός με το αυτό όνομα.
Στη Μόσχα, συναντήθηκε με τον νεόκοπο Τσάρο το 1518 και όπως λέει ο Πρίγκηπας Kurbskii που συνέγραψε την «Ἱστορία τοῦ Μάξιμου τοῦ Φιλοσόφου» (Skazanie o Maxsime Filosofe), ο Μάξιμος ενθουσιάστηκε με τη βιβλιοθηκη ελληνικών και άλλων κειμένων του Μεγάλου Δούκα. Η «χαμένη βιβλιοθήκη των Τσάρων» θρυλλούμενη να αποτελείται από Αλεξανδρινά, Κωνσταντινουπολίτικα και Περσικά κείμενα ήταν στόχος αναζήτησης ακόμα και τον 20ο αιώνα.
Ο Μάξιμος με την βοήθεια των άλλων δύο μοναχών μετέφρασε πλήθος κειμένων, ελληνικών και παλαιοσλαυονικών, με τόση επιτυχία ώστε ο Τσάρος δεν του επέτρεπε να γυρίσει στη «χώρα των Γραικών». Είτε από δυσφορία, είτε από υπακοή στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, είτε από ηθική πίστη, ο Μάξιμος άρχισε με γραπτά να κριτικάρει τα όσα έβλεπε στη Μόσχα και λαμβάνει μέρος στις εκεί διαμάχες. Κριτίκαρε τις τάσεις ανεξαρτησίας της εκκλησίας, το δεύτερο γάμο του Τσάρου και πάνω από όλα την απληστεία των Βογιάρων και των μοναστηριών «που απομυζούσαν τους φτωχούς» δουλοπάροικους.
Καταδικάστηκε και εγκλέιστηκε σε μοναστήρι. Συνέχισε το πλούσιο συγγραφικό του έργο, για το οποίο ο Dmitry Likhachev, της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών, τον χαρακτήρισε «τον πρώτο διανοούμενο της Ρωσίας».
Κανονίστηκε από την Ορθόδοξη εκκλησία πρόσφατα, το 1988. Ανάμεσα σε άλλα μετέφερε στο κοινό της Στέππας την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου:
«Οι Πορτογάλοι και οι Ισπανοί…πρόσφατα, 40 ή 50 χρόνια πριν…ανακάλυψαν πολλά νησιά, μερικά κατοικημένα και άλλα ακατοίκητα· και τη γη της Κούβας…και τώρα ένας νέος κόσμος και μία νέα ανθρώπινη σύναξη ξεκίνησε εκεί…»
H έκκληση των Βαράγγων και ο διωγμός των Τατάρων, Тысячелетие России, Νόβγκοροντ
Ἑλληνική Ἱστορία 