«H Ρώμη βρίσκεται εκεί που είναι ο Αυτοκράτωρ». Αυτό το motto χαρακτήριζε τον 3ο αιώνα καί κατέληξε στις μεταρρυθμίσεις του Διοκλητιανού και τη μεταφορά του διοικητικού και στρατιωτικού κέντρου Ανατολικά: στην Αντιόχεια και τη Νικομήδεια. Ένας άλλος μέγάλος Αυτοκράτωρ, ο Κωνσταντίνος ο Πωγωνάτος, στα μέσα του 7ου αιώνα, καθώς η Αυτοκρατορία προσπάθεί να μαζέψει τα συντρίμια της από την επέκταση των Αράβων, μετακινεί το στρατό και το στόλο Δυτικά, στη Σικελία, όπου ήταν το επίκεντρο του προβλήματος. Για να το πραγματοποιήσει αυτό χρειάστηκε πρώτα να εξασφαλίστεί εξ ανατολών. Για αυτό και εφήρμοσε τα Θέματα.
«Τώρα πια η Βασιλεία των Ρωμαίων έχει στενωθεί και ακρωτηριασθεί σε Ανατολή και Δύση ξεκινώντας από τα χρόνια του Ηρακλείου του Λίβυος. Οι δε διάδοχοι του Ηρακλείου ε λ λ η ν ί ζ ο ν τ ε ς απέβαλαν την πάτριο και Ρωμαϊκή γλώσσα. Γιατί κάποτε έλεγαν λογγίνους τους χιλίαρχους και κεντουρίωνες τους εκατόνταρχους και κόμητες τους νυν στρατηγούς. Γι΄αυτόν τον λόγο ο όρος Θέμα είναι Ελληνικός και όχι Ρωμαϊκός, προερχόμενος από την λέξη Θέσις.»
γράφει ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος τον 10ο.
Αυτός ο διάδοχος του Ηρακλείου δεν ήταν άλλος από τον Κωνσταντίνο Πωγωνάτο – πήρε το προσωνύμιο από τη μακριά γενειάδα. Αν και δεν ήταν τόσο εξαιρετικός στρατηγός όπως ο παππούς του Ηράκλειος – ο οποίος πρώτη φορά χρησιμοποίησε τον τίτλο Βασιλεύς Ρωμαίων με λατινικούς χαρακτήρες – όσον αφορά στα διοικητικά ήταν απλά διάνοια.
Οργάνωσε τις παλαιές διοικήσεις του Ρωμαϊκού στρατού στα Θέματα όπου επικεφαλής ήταν ένας Στρατηγός. Άλλαξε τις στρατιωτικές και διοικητικές ονομασίες από Λατινικές πλήρως σε Ελληνικές και διαμοίρασε τις Αυτοκρατορικές γαίες σε αξιωματικούς και στρατιώτες. Οι γαίες αυτές μπορούσαν να έφταναν τα 3.000 στρέματα, ικανές να διατηρήσουν μία στρατιωτική μονάδα και πολλές οικογένειες χωρίς τη συμβολή του κράτους. Τα Θέματα διαιρούντο στις μικρότερες Τούρμες και αυτές με τη σειρά τους στους Δρούγκους των 1.000 οπλιτών όπου αναφέρονταν οι στρατιώτες-κτηματίες όταν χρειάζονταν. Απομονωμένες περιοχές όπως η Θεσσαλονίκη, τα Ιόνια και η Χερσώνα της Κριμαίας ονομάστηκαν Αρχοντάτα. Σημαντικά ιδιαίτέρα κάστρα στα περάσματα χαρακτηρίστηκαν Κλεισούρες.
Για τα επομενα 400 χρόνια η ύπαρξη των Θεματικών στρατευμάτων αποσοβούσε κάθε εκτεταμένη εισβολή εξ ανατολών. Ο Πωγωνάτος ήταν ελεύθερος να κινηθεί στη Σικελία.
Τα Θέματα αν μη τι άλλο ήταν μία κοινωνική αλλαγή. Μετά 100 χρόνια στις διοικήσεις δεν υπάρχουν πια Justin, Βαλεντιανοί και Τιβέριοι. Αλλά τύποι όπως ο Λαχανοδράκων και ο Ποδοπάγουρος, κτηματίες-πολέμαρχοι από τις ελληνόφωνες περιοχές. Δούκες, Σκληροί, Φωκάδες· Βασιλείς-Στρατηγοί, γέννημα θρέμα των Θεμάτων που όσο κυβερνούσαν η Αυτοκρατόρια ήταν ακλόνητη. Εάν κάποιος έλεγε Αυτό είναι το «Βυζάντιο», η Ελληνο-Ρωμαϊκή Χριστιανική Αυτοκρατορία, δεν θα είχε πολύ άδικο.
[συνεχίζεται]
Κασετίνα από ελεφαντόδοντο με παραστάσεις πολεμιστών και μυθολογικών μορφών, Κωνσταντινούπολη, 11ος
Ἑλληνική Ἱστορία 
Ένα Σχόλιο Προσθέστε το δικό σας