Ἀναγόρευσις

Στο Βυζάντιο, τη Ρωμανία, οι τελετές και το τυπικόν ήταν πιο σημαντικές από την ουσία. Έδιναν την αίσθηση της συνέχειας και διατήρησης της τάξης κάτα την Αυτοκρατορική ιδεολογία. Η βασιλεία των Ρωμαίων ήταν καθ΄ ομοίωσιν και επί γής η τάξις του Θεού. Ο Βασιλεύς και αργότερα, μετά τον Κωνσταντίνο Ζ΄, Βασιλεύς Αυτοκράτωρ ήταν κατά τα ειωθότα…

Βυζάντιον

Την μεγαλοπρεπή τελετή της ενθρονίσεως του Αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄το 1392 περιγράφει ο Ιγνάτιος του Σμόλενσκ, Ρώσσος περιηγητής. – Το έτος 6900 την ενδέκατη ημέρα του μηνός Φεβρουαρίου, την Κυριακή του Ασώτου, ο Μανουήλ στέφθηκε Αυτοκράτορας με την γυναίκα του την Αυτοκράτειρα από τον Άγίο Πατριάρχη Αντώνιο και η ενθρόνισή του ήταν θέαμα θαυμαστό. Εκείνη τη…

«Τὶ ἐστιν πολιτεία καὶ πόσα μέρη αὐτῆς»

Αυτός είναι ο τίτλος του πρώτου κεφαλαίου του «Περὶ Στρατηγικῆς» του Συριανού Μαγίστρου στα μέσα του 9ου αιώνα. Ο Συριανός ξεκινά εξηγώντας τι είναι η πολιτεία των Ρωμαίων και ποια τα μέρη της. Ως μέρη αναφέρει τους φορείς των διαφόρων επαγγελμάτων και ως απαραίτητο κριτήριο ένταξης στην πολιτεία αναφέρει τη συνεισφορά του κάθε μέρους στο…

Ἐπαρχικόν Βιβλίον

Tο «Ἐπαρχικόν Βιβλίον» ανακάλυψε στη Γενεύη ο Ελβετός επιστήμονας Nicole, στα τέλη του 19ου αιώνα. Ἔλαβε την ονομασία του από τον Έπαρχο της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος ήταν τότε ο ανώτατος διοικητής της πρωτεύουσας, ένα είδος διορισμένου, ισόβιου δήμαρχου, και είχε στη δικαιοδοσία του τον έλεγχο των συντεχνιών της Κωνσταντινούπολης. Να σημειωθεί ότι κανείς δεν έμπαινε…

Πορφυρογέννητος

«Κάποτε οι βασιλείς εξεστράτευαν μαζί με τον λαό όπως ο Ιούλιος Καίσαρας, όπως ο σεβαστός Αύγουστος, όπως εκείνος ο περιβόητος Τραϊανός, όπως ο μέγιστος των βασιλέων Κωνσταντίνος και ο Θεοδόσιος και όπως αυτοί που τους διαδέχθηκαν ασπαζόμενοι τον Χριστιανισμό και την θεοσέβεια και οι οποίοι έφεραν την Αρχή των Ρωμαίων στην σημερινή της κατάσταση. Τώρα πια η Βασιλεία των Ρωμαίων…

Πόλις-κράτος ἤ μόνον πόλις;

Στη σύγχρονη Ελλάδα, ο κατ’ εξοχήν όρος που δηλώνει την πολιτική εξουσία είναι το κράτος. Η λέξη είναι βέβαια αρχαία και ανήκει σε μια πολύ παραγωγική οικογένεια, αλλά δεν χρησιμοποιείται ποτέ στην Αρχαία Ελλάδα με την νεοελληνική έννοια του «état», «state» κ.ά. παρόλο που μπορούσε να έχει την πολύ συγγενή έννοια της εξουσίας, ακόμη και…

Τό δικαίωμα τῆς ἀντίστασης στό Βυζάντιο

O Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ποτέ δεν στέφθηκε Αυτοκράτορας. Επίσημα, από την Εκκλησία. Ήταν καθ΄ όλα νόμιμος Αυτοκράτορας φυσικά, διότι τηρήθηκαν οι διαδικασίες ενθρόνησης από τη Σύγκλητο, τον Στρατό και τον Δήμο. Ο κλήρος ήταν διαιρεμένος μεταξύ Ενωτικών και Ανθενωτικών και αν ο Κωνσταντίνος έδινε το προβάδισμα στη μία ομάδα για να τον στέψει, θα στρεφόταν η…

Ἐξουσία

Στἠν προηγούμενη ανάρτηση έγινε αναφορά στην ομιλία του κ. Χανιώτη σχετικά με την αμφισβήτηση της τυραννίδας. Παρατίθεται και το άλλο μέρος. «Δεν μ’ αρέσει ο ψηλόκορμος στρατηγός με κομψό περπάτημα, τις περιποιημένες μπούκλες, το καλοξυρισμένο πηγούνι. Ας είναι κοντός και στραβοκάνης, αλλά να πατά σταθερά στα πόδια του και να ‘ναι ψυχωμένος» γράφει ο ποιητής…

Τυραννίς

«Ατρείδη, για τι πράγμα παραπονιέσαι πάλι και τι σου λείπει;…  Ή σου λείπει κι άλλο χρυσάφι που κάποιος από τους Τρώες που δαμάζουν άλογα θα φέρει από το Ίλιο λύτρα για τον γιο του; αυτόν που εγώ θα τον φέρω δεμένο ή κάποιος άλλος από τους Αχαιούς;…  Χαλβάδες, ρεζίλιδες, Αχαιίδες, όχι πια Αχαιοί!  Ας γυρίσουμε…

Γιατί οἱ Ῥωμαῖοι καί ὄχι οἱ Ἕλληνες εἴχαν ταξική/κοινωνική συνείδηση

Yπάρχει ιστορικά η απορία γιατί οι Ρωμαίοι και όχι οι Έλληνες πολίτες, παρά τις ευρείες Ελληνιστικές αυτοκρατορίες, είχαν πολύπλοκο κοινωνικό σύστημα και κοινωνική αυτοσυνειδησία. Στην ελληνική γλώσσα ο πρωτεύων όρος είναι η πόλις, ετυμολογικά «κάστρο, οχυρό», και ο παράγωγος όρος είναι ο πολίτης, ετυμολογικά ο «καστρινός, κάτοικος του οχυρού». Στη λατινική ισχύει το αντίθετο: ο…

Δυνατοί

Επί Ρωμανού Λεκαπηνού, στις αρχές του 10ου, ένας λιμός έπληξε την Αυτοκρατορία με συνέπεια οι δυνατοί, όπως λέγονταν, να αρχίσουν να αγοράζουν σε ευτελή τιμή τα κτήματα των μικρών γεωργών. Ποιοί ακριβώς όμως ήταν οι «δυνατοί»; Επί πάσι δε και όλοι όσοι… «διά τῆς ἑτέρων δυναστείας,  πρός οὕς παρρησιασμένως ὠκείωνται, ἰκανοί εἰσίν ἐκφοβῆσαι τούς ἐκποιοῦντας ἤ…