Γραμμένα σε μεσαιωνικό ελληνικό δωδεκασύλλαβο, το αντίστοιχο του αρχαιοελληνικού ιαμβικού τρίμετρου, τα επιγράμματα του Βυζαντίου και της Ρωμανίας ήταν παρόντα παντού. Όπως το δωδεκασύλλαβο παλίνδρομο NIΨΟΝΑΝΟΜΗΜΑΤΑΜΗΜΟΝΑΝΟΨΙΝ.
Σύντομα ή όχι, ανακοίνωναν στον αναγνώστη-θεατή ότι ο πύργος ανακαινίσθηκε από τον Αυτοκράτορα, τις ευγενείς πράξεις ενός αξιωματούχου, ηθικά παραγγέλματα και εξιστορήσεις, αφιερώματα στους προσφιλείς.
Το ευάρεστον του λόγου συνοδευόταν από το αγαθόν του νοήματος και μαζί με με τα καλαίσθητα χρυσά, μαρμάρινα ή σκαλισμένα γράμματα αποτελούσαν αισθητικό τόπο.
Στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 14ου, ο πιο διάσημος επιγραμματογράφος, ο Μανουήλ Φίλης, συνέθεσε ένα επίγραμμα για τη Μαρία Δούκαινα Τραχανιώτισσα προς τιμήν του τεθνεώτος άντρα της, του Πρωτοστράτορα Μιχαήλ Τραχανιώτη.
Το επίγραμμα χαράκτηκε περιμετρικά στο παρεκκλήσι της μονής Παμμακαριστού που η Μαρία είχε αφιερώσει ως σημείο ανάπαυσης του συζύγου της:
«…Έστησα τον τύμβο σου σαν όστρακο,
ή κέλυφος, ή φωλιά πουλιού σε αγκάθινο θάμνο,
μαργαριτάρι μου, πορφύρα, άλλης γης ρόδο·
Παρμένο, συνθλιμμένο στις πέτρες
μου προκαλείς δάκρυα·
Μα εσύ θωράς και ζεις τον ζωντανό θεό,
νου μακριά από τα πάθη της ύλης,
και πάλι ετοίμασε το θάλαμό σου για με.»
Ὡς ὄστρεον γοῦν ὀργανῶ σοι τὸν τάφον
ἢ κόχλον, ἢ κάλυκα κεντρώδους βάτου,
μάργαρέ μου, πορφύρα, γῆς ἄλλης ῥόδον·
εἰ καὶ τρυγηθὲν ἐκπιέζῃ τοῖς λίθοις,
ὡς καὶ σταλαγμοὺς προξενεῖν μοι δακρύων·
αὐτὸς δὲ καὶ ζῶν, καὶ θεὸν ζῶντα βλέπων,
ὡς νοῦς καθαρὸς τῶν παθῶν τῶν ἐξ ὕλης,
τὸν σὸν πάλιν θάλαμον εὐτρέπιζέ μοι.
Μαρία Παλαιολογίνα, Μονή Χώρας, Κωνσταντινούπολη, 14ος
Chrysepes Stichourgia: The Byzantine Epigram as Aesthetic Object, Ivan Drpić
Ἑλληνική Ἱστορία 