Ἡ μικρογράμματος γραφή

Η μικρογράμματη γραφή αποτέλεσε της εξέλιξη της Ελληνικής μεγαλογράμματης. Στη μεγαλογράμματη γραφή των Αττικών επιγραφών κυριαρχοὔσε η συμμετρία, υιοθετήθηκε από τους γραφείς των παπύρων και πέρασε έτσι στην Αυτοκρατορία.
Η μορφή των κεφαλαίων γραμμάτων ήταν αρκετά γοητευτική, καθώς τα γράμματα χαράζονταν προσεκτικά πλάι-πλάι, ευδιάκριτα και καθαρά. Η κεφαλαιογράμματη γραφή δεν διατηρήθηκε μόνο στην επιγραφική τέχνη, αλλά και στη γραφή χειρογράφων βιβλίων.
Στα τέλη του 2ου μ.Χ. αιώνα, διαμορφώθηκε η βιβλική μεγαλογράμματη γραφή: είναι καλλιγραφική και δημιουργεί την εντύπωση φωτοσκιάσεων με την εναλλαγή έντονων και λεπτών γραμμών. Δείγματα της γραφής αυτής είναι οι κώδικες με τη Βίβλο. Κατά τον 3ο και 4ο αιώνα μ.Χ δε, επικράτησε η ελληνική επισεσυρμένη μεγαλογράμματη γραφή.

Κατά τον 6ο αι μ.Χ. που εμφανίστηκε η επισεσυρμένη γραφή διαμορφώνονται δύο τύποι: ο τύπος της γραφής των επίσημων εγγράφων που επιστρέφει στη βιβλική εγαλογράμματη και ο τύπος της καθημερινής ζωής, η κοινή επισεσυρμένη που αναζήτησε έναν τρόπο εύκολης και γρήγορης γραφής . Αυτοί οι δύο τύποι προετοίμασαν την μικρογράμματη ελληνική γραφή.

μικρο.png

Ένας νέος τρόπος γραφής επινοήθηκε τον 9ο αιώνα, η μικρογράμματη γραφή.
Πιθανότατα εξελίχθηκε από την ανάγκη ταχείας επικοινωνίας μέσω χειρόγραφων επιστολών, που ανάγκασε τη μορφή των γραμμάτων να προσαρμοστεί στην κίνηση της γραφής.

Screenshot_7

Το βιβλιογραφικό εργαστήριο της Μονής Στουδίου στην Κωνσταντινούπολη καθιέρωσε τη μικρογράμματη γραφή. Τα χαρακτηριστικά της ‘Στουδιτικής’ γραφής είναι η κομψότητα, τα καλοβαλμένα γράμματα και η ελαφριά κλίση προς τα αριστερά. Αναφέρεται και ως στουδιτική γραφή, από το παλαιότερο, μέχρι σήμερα, χρονολογημένο δείγμα ελληνικής μικρογράμματης γραφής, το Τετραβάγγελο Ουσπένσκι, στην Αγία Πετρούπολη. Το χειρόγραφο βιβλίο χρονολογείται από το 835. Τότε άρχισε και η μεταγραφή κειμένων από τη μεγαλογράμματη στη μικρογράμματη γραφή.

img89.jpg

Η διάδοση της μικρογράμματης γραφής αντικατοπτρίζει και την αναγέννηση των ελληνικών γραμμάτων κατά τον 9ο αιώνα. Γράμματα της παλιότερης μεγαλογράμματης συνέχισαν να χρησιμοποιούνται περιορισμένα μόνο σε τίτλους,επικεφαλίδες ή όταν ξεκινούσε ένα κεφάλαιο. Η μικρογράμματη γραφή συνδυάζεται και συνυπάρχει με την μεγαλογράμματη, η οποία παραμένει στους τίτλους, στα αρχιγράμματα και ενίοτε μέσα στο κείμενο και επηρεάζει ανάλογα τη μικρογράμματη.

Στη μεταβυζαντινή εποχή Δυτικά τυπογραφεία δημιούργησαν στοιχεία για το ελληνικό αλφάβητο με βάση τη μικρογράμματη γραφή. Πάνω σ’αυτές τις τυπογραφικές γραμματοσειρές βασίστηκε το σύγχρονο Ελληνικό αλφάβητο. Η σύγχρονη ελληνική γραφή προέρχεται από την τυπογραφική τυποποίηση της μικρογράμματης του 9ου αι. σε συνδυασμό με τα κεφαλαία της μεγαλογράμματης. Τα κεφαλαία γράμματά της φτιάχτηκαν στα σχήματα των αρχαίων μεγαλογράμματων ελληνικών.

 

Εικόνες από ψαλτήρι του 9ου, Μονή Παντοκράτορος, Άγιον Όρος

 

Η βυζαντινή γραφή
Γραμματογραφία

Advertisement

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Twitter

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Twitter. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s