Ἐλαφρά ἑσπερίδα

Την περιγραφή ενός ευχάριστου απογεύματος στο Μεγάλο Παλάτιον δίνει ο Hārūn Ibn Yaḥyā το 912:

«Όταν ο Αυτοκράτορας κάθεται στη χρυσή του τράπεζα, σερβίρεται με τέσσερα διαφορετικά πιάτα, το καθένα προσερχόμενο σε διαφορετικό αρματίδιο. Το ένα από αυτά τα πιάτα στολισμένα με μαργαριτάρια και ρουμπίνια, λένε, άνηκε στο Σολομώντα υιό του Δαυΐδ (alayhi s-salām, ας ευτυχή εν ειρήνη)· το άλλο επίσης διακοσμημένο στον Δαυΐδ (ας ευτυχή εν ειρήνη)· το τρίτο ακολούθως στον Αλέξανδρο και το τέταρτο στον Κωνσταντίνο. Παρουσιάζονται μπροστά στον Αυτοκάτορα και κανείς δεν επιτρέπεται να δειπνήσει από αυτά. Παραμένουν εκεί όσον ο Αυτοκράτορας βρίσκεται στο τράπεζι και όταν σηκώνεται απομακρύνονται.

»Για τους μουσουλμάνους υπάρχουν πολλά ζεστά και κρύα πιάτα, που σερβίρονται σε διαφορετικά τραπέζια καθώς ο τελετάρχης ανακοινώνει: ‘Ορκίζομαι εν ονόματι του Αυτοκράτορα, δεν υπάρχει χοιρινό σε κανένα από αυτά τα πιάτα’. Τα εδέσματα αυτά φέρονται σε πλατιά χρυσά και αργυρά πιάτα και μετά σερβίρονται στους καλεσμένους του Αυτοκράτορα

»Ύστερα φέρνουν αυτό που λένε όργανον. Είναι ένα αξιοθαύμαστο ξύλινο αντικείμενο σαν πατητήρι για ελιές, καλυμμένο με δέρμα παντού. Πάνω του, από το δέρμα, εξέχουν 60 χάλκινοι αυλοί· στιλβωμένοι στο μέρος που εξέχουν. Λίγοι φαίνονται διότι είναι διαφόρων μεγεθών. Από τη μία πλευρά αυτή η κατασκευή έχει μία τρύπα όπου τοποθετούν μία φυσούνα σαν του σιδερά. Τρεις σταυροί επίσης τοποθετούνται στα άκρα και τη μέση του οργάνου. Δύο υπηρέτες δουλεύουν τη φυσούνα και ο κύριός τους κάθεται και αρχίζει να πιέζει τους αυλούς· κάθε αυλός, ανάλογα με τη ρύθμισή του και το παίξιμο του ηχεί δοξάζοντας τον Αυτοκράτορα.
Οι καλεσμένοι καθ΄ολο το διάστημα βρίσκονται στα τραπέζια τους και, στη συνέχεια, μπαίνουν στο χώρο 20 άνδρες με κύμβαλα στα χέρια. Η μουσική συνεχίζεται, με τους καλεμένους να απολαμβάνουν το γεύμα τους.»

Ελληνορωμαϊκό pipe organ στην εξέλιξη του στο Μωσαϊκό των Γυναικών Μουσικών, 5 -6ος μ.Χ, Ἔμεσα Συρίας (Homs). Έρωτες, ρόδακες, ήχοι σε μία ελληνιστική πανδαισία