Ενώ η Κωνσταντινούπολη παίρνει μία ανάσα από τη λύση της πολιορκίας του Bayezid I και την ακόλουθη ήττα από τον Ταμερλάνο στην Μάχη της Άγκυρας το 1402, στην Ευρώπη μαίνεται ο Εκατονταετής πόλεμος και το Μεγάλο Δυτικό Σχίσμα.
Μία ατυχής κατάσταση για τον Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγο και τους Αυτοκρατορικούς της Ρωμανίας. Η διαιρεμένη Ευρωπή παρόλες τις καλές προθέσεις που εκφράζονται στα ταξίδια και τις διαβουλεύσεις του μορφωμένου και εκλεπτυσμένου μονάρχη αποφέρουν ελάχιστο πρακτικό αποτέλεσμα.
Προς αντιμετώπιση και λήξη του Μεγάλου Δυτικού Σχίσματος και των πολεμικών αντιπαραθέσεων συγκαλείται το 1418 η Σύνοδος της Κωνστάντζας, όπου από την Κωνσταντινούπολη καταφθάνουν οι Δεσπότες Μιχαήλ και Φίλιππος Παλαιολόγος ως αντιπρόσωποι – Kriechen όπως αναφέρονται από τον χρονικογράφο Ulrich von Richental.
Ο δικαστικός Gillaume Fillastre περιγράφει τις έντονες βλέψεις των αντιπροσώπων της Πόλης για λύση του Δυτικού Σχίσματος και, ακόμη, την συνδρομή εκκλησιαστικών από άλλες Ορθόδοξες μητροπόλεις για συνεννόηση με τον Πάπα. Παραθέτει την ομιλία του Γρηγορίου, Επισκόπου και επικέφαλής πενήντα Ορθοδόξων Μητροπολεων – «of Greek faith» – των Ανατολικών Σλαύων:
«Γαληνότατε δεσπότη, ο δεσπότης Αυτοκράτωρ της Κωνσταντινουπόλεως, τέκνο της Αγιότητάς Σας, επιθυμεί την ιερή ένωση….όπως και ο Πατριάρχης της πόλης και οι άλλοι Χριστιανοί αυτής της περιοχής όπως έχω διαπιστώσει. Ο εκπρόσωπος του αυτού γαληνότατου δεσπότη Αυτοκράτορα έχει ήδη αναφερθεί παρουσία της Αγιότητάς Σας και ακολούθως με την εντεταλμένη του υπηρεσία θα το επιδιώξει περαιτέρω. H χώρα από την οποία προσήλθα στην Αγιότητά Σας, είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος υπό τη δεσποτία και τις εντολές του άνω γαληνότατου Βασιλιά και πρίγκηπα [Ρως], τέκνο της Αγιότητός Σας.
Οι κάτοικοί της συνάδουν με τη λατρεία και τις τελετές της Γραικικής Εκκλησίας, αλλά ο δοξασμένος πρίγκηπάς μας, εκτός των άλλων, εργάζεται για την διάδοση και την εξάπλωση της Χριστιανικής θρησκείας.»
Γνωρίζουμε ότι τα πράγματα δεν ήταν ακριβώς έτσι στην Κωνσταντινούπολη.
Εκτός από το Μεγάλο Δυτικό Σχίσμα, η Σύνοδος ασχολήθηκε και με τις συγκρούσεις μεταξύ Τευτόνων Ιππότων (Deutsche Orden) και Πολωνικής ηγεμονίας στη σημερινή Λιθουανία και Λευκορωσία, κατοικούμενες ακόμα από ανιμιστές.
H Πολωνική θέση υποστηρίχθηκε από τον διδάκτορα Paulus Vladimiri, διακηρύσσοντας ότι η Τευτονική Σταυροφορία δεν είχε το δικαίωμα να επιτίθεται στους ανιμιστές της περιοχής, εκτός αν οι δεύτεροι απειλούν τα «φυσικά δικαιώματα» των Χριστιανών εκεί.
Ο Δομινικανός θεολόγος Johan von Falkenberg στο Liber de doctrina αντιθέτως υποστηρίζει:
«Ο Αυτοκράτορας έχει το δικαίωμα να εξαλείψει ακόμα και φυλήσυχους παγανιστές, απλά διότι είναι παγανιστές… Οι Πολωνοί αξίζουν το ίδιο επειδή υπαρασπίζονται τους απίστους και πρέπει να παταχθούν ακόμη περισσότερο από τους απίστους· πρέπει να απαλειφθεί η κυριαρχία τους και να γίνουν σκλάβοι.»
Έμβλημα των λεγκάτων της Αυτοκρατορίας στη Σύνοδο της Κωνστάντζας, Ulrich von Richental, 1418
A Companion to the Great Western Schism (1378-1417), Brill, 2009
Ἑλληνική Ἱστορία 