Αυτός είναι ο τίτλος του πρώτου κεφαλαίου του «Περὶ Στρατηγικῆς» του Συριανού Μαγίστρου στα μέσα του 9ου αιώνα.
Ο Συριανός ξεκινά εξηγώντας τι είναι η πολιτεία των Ρωμαίων και ποια τα μέρη της. Ως μέρη αναφέρει τους φορείς των διαφόρων επαγγελμάτων και ως απαραίτητο κριτήριο ένταξης στην πολιτεία αναφέρει τη συνεισφορά του κάθε μέρους στο κοινό όφελος.
«[…διάφοροι…], γραμματικοὶ, ῥήτορες, ἰατροὶ, γεωργοὶ, καὶ ὅσοι τοιοῦτοι»
Χαρακτηριστικά, αποκλείει από την πολιτεία τους «ἀργούς» ( ἀεργούς) που αδικαιολόγητα δεν συνεισφέρουν τίποτε,
«Εἴποι δ΄ἄν τις καὶ μέρος πολιτείας, ὅπερ ἀπὸ τοῦ μηδὲν ἐνεργεῖν ἴσως ἀργὸν ὀνομάσει, ἀλλ΄οὐ παντῶς καὶ ἡμῖν ἁρμόσει μέρος πολιτείας τοιοῦτον.»
ενώ συμπερικλείει στην πολιτεία τους δικαιολογημένους.
«Ἄχρηστον δὲ, τὸ μηδοτιοῦν συντελεῖν δυνάμενον πρὸς τὴν τῶν κοινῶν χρείαν, οἷον ἀσθενεῖς, γέροντες, παίδες.»
Γίνεται σαφές ότι κριτήριο ένταξης στην πολιτεία είναι το «συντελεῖν πρὸς τὴν τῶν κοινῶν χρείαν» και το «συντελεῖν ἐπὶ λυσιτελείᾳ τῆς πολιτείας», δηλαδή η βασική υποχρέωση ενός «πολίτη», είναι η συνεισφορά στο γενικό καλό.
Είναι σαφές επίσης ότι αυτές οι αντιλήψεις απηχούν τις παλαιότερες παραδόσεις της res publica, των «κοινῶν πραγμάτων» της Ρωμαϊκής πολιτείας.
«Είναι, επομένως, η res publica τα κοινά πράγματα ενός λαού (res populi)· όχι όμως ενός οποιουδήποτε λαού που προέκυψε από οποιαδήποτε συνάθροιση, αλλά [ενός λαού που προέκυψε] από τη συναρμογή μεγάλου πλήθους (coetus multitudinis) η οποία βασίστηκε στην κοινή αντίληψη περί δικαίου (iuris consensu) και στη συνεργασία για την κοινωφελία (utilitatis communione).»
Cicero
Σύμφωνα με τον Κικέρωνα, τα μέλη μιας πολιτείας (res publica) έχουν ενοποιηθεί πολιτικά υπό τις προϋποθέσεις της υπακοής σε κοινό νόμο (iuris consensus) και της συνεισφοράς στην κοινωφελία (utilitatis communio).
Παράδειγμα του iuris consensus παραθέτει ο Ζώσημος τον 5ο.
Ένα στρατιωτικό σώμα από αυτούς τους νεόλεκτους στο ρωμαϊκό στρατό και νεήλυδες στη Ρωμανία υπερδουνάβιους βαρβάρους. που ζούσε στα Βαλκάνια, διατάχθηκε να μεταφερθεί στην Αίγυπτο, ώστε το εκεί ευπειθές ρωμαϊκό στράτευμα («Αἰγύπτιοι») να μπορέσει να έρθει στα Βαλκάνια.
Ενώ οι Αιγύπτιοι στρατιώτες ταξίδεψαν ήσυχα πληρώνοντας τις δίκαιες τιμές των προϊόντων που αγόραζαν στις στάσεις τους, οι βάρβαροι πλήρωναν ό,τι ήθελαν αυτοί στους εμπόρους. Τα δύο στρατεύματα συναντήθηκαν στην Φιλαδέλφεια της Λυδίας και ξέσπασε αψιμαχία, επειδή κάποιος βάρβαρος φοιδεράτος προσπάθησε να πάρει κάτι από κάποιον έμπορο πληρώνοντας πολύ λιγότερα από την κανονική τιμή. Μόλις του ζήτησε τα επιπλέον λεφτά ο έμπορος, ο βάρβαρος έβγαλε το ξίφος του και τον απείλησε, αναγκάζοντας τον έμπορο να φωνάξει βοήθεια, οπότε ἐλέησαν οι «Αἰγύπτιοι» στρατιώτες.
Ο Ζώσιμος γράφει ότι λίγο πριν ξεσπάσει η αψιμαχία οι Ρωμαίοι στρατιώτες από την Αίγυπτο προσπάθησαν να εξηγήσουν «ἐπιεικῶς» στους βάρβαρους φοιδεράτους να μην κάνουν τέτοια «ἀτοπήματα», επειδή «αυτά δεν είναι έργα ανθρώπων που επιθυμούν να ζήσουν σύμφωνα με τους νόμους των Ρωμαίων» («μὴ γὰρ εἶναι τοῦτο ἔργον ἀνθρώπων κατὰ Ῥωμαίων νόμους ζῆν ἐθελόντων»).
Κικέρων, Palais de justice, Belgium
Anthony Kaldellis, The Byzantine Republic
Ἑλληνική Ἱστορία 