«Κάποτε οι βασιλείς εξεστράτευαν μαζί με τον λαό όπως ο Ιούλιος Καίσαρας, όπως ο σεβαστός Αύγουστος, όπως εκείνος ο περιβόητος Τραϊανός, όπως ο μέγιστος των βασιλέων Κωνσταντίνος και ο Θεοδόσιος και όπως αυτοί που τους διαδέχθηκαν ασπαζόμενοι τον Χριστιανισμό και την θεοσέβεια και οι οποίοι έφεραν την Αρχή των Ρωμαίων στην σημερινή της κατάσταση.
Τώρα πια η Βασιλεία των Ρωμαίων έχει στενωθεί και ακρωτηριασθεί σε Ανατολή και Δύση ξεκινώντας από τα χρόνια του Ηρακλείου του Λίβυος. Οι δε διάδοχοι του Ηρακλείου ε λ λ η ν ί ζ ο ν τ ε ς απέβαλαν την πάτριο και Ρωμαϊκή γλώσσα. Γιατί κάποτε έλεγαν λ ο γ γ ί ν ο υ ς του χιλίαρχους και κ ε ν τ ο υ ρ ί ω ν ε ς τους εκατόνταρχους και κόμητες τους νυν στρατηγούς. Γι΄αυτόν τον λόγο ο όρος Θέμα είναι Ελληνικός και όχι Ρωμαϊκός, προερχόμενο από την λέξη θέσις.»
Παρατηρήσεις στο κείμενο του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου από το «Περὶ τῶν Θεμάτων», 10ος.
Πρώτα από όλα, είναι προφανές ότι οι βυζαντινοί Ρωμαίοι του 10ου θεωρούν ότι είναι η αδιάσπαστη συνέχεια της Ρωμαϊκής Res Rublica που μετεξελίχθηκε σε Imperio και διένυε κατά τα χρόνια του Πορφυρογέννητου αισίως 10 αιώνες.
Είναι τεκμήριο για την θέση πολλών βυζαντινολόγων και προτείνεται από πολλά βιβλία και blog η μία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη.
Παρότι η σελίδα τάσσεται υπέρ της προβολής της Ρωμαϊκής πραγματικότητας της Αυτοκρατορίας, φαίνεται ότι η αθρόα ανάγνωση των αυθεντικών κειμένων που πιστοποιεί το Ρωμαϊκό Κράτος βάζει σε δεύτερη μοίρα τους δύο μεγάλους ελέφαντες στο δωμάτιο, που παρουσιάζονται παρακάτω.
Επί παραδείγματι το «ἑλληνίζοντες» στο κείμενο. Πώς μιά Αυτοκρατορία ελληνίζει; Γίνεται τη μία μέρα να ελληνίζει και την άλλη να μηδίζει; – ας συγχωρεθεί το κοινόν του εκφράζεσθαι.
Η Αυτοκράτορες ελλήνισαν. Το οποίο έχει εθνοτικό/πολιτισμικό χαρακτήρα και δεν αποτελεί πια θρησκευτικό χαρακτηριστικό, εκτός απο τους εκκλησιαστικούς κυκλούς που και σε αυτούς από τον 13ο χρησιμοποιείται εθνοτικά. Είναι σαφές ότι ελληνισαν, και δε μήδισαν, για κάποιους λόγους. Ήδη από την εποχή του Μαυρικίου τον 6ο και τα απλά Λατινικά παραγγέλματα του Ρωμαϊκού στρατού μεταφέρονται στα Ελληνικά, στο «Στρατηγικόν», διότι δεν τα καταλάβαιναν πολλοί. Το ίδιο και στα «Τάκτικά» του Λέοντος ΣΤ΄. Οι ομιλούντες ως μητρική τη Λατινική έχουν περιοριστεί στα (βόρεια) βαλκάνια. Οι γραφειοκράτες της εποχής αποστηθίζουν χωρία Αρχαίων Ελλήνων, μία συνήθεια από την εποχή του Imperio, για αποδείξουν εύκολα την ευρυμάθεια τους. Ο πλειοψηφία του πληθυσμού ως μητρική μιλά και επιβάλει την Ελληνική μεσαιωνική Κοινή, εξελιξη αυτής των προγόνων του.
Για τον Πορφυρογέννητο φυσικά η «πάτριος καὶ Ῥωμαϊκὴ γλῶττα» είναι τα Λατινικά. Είναι ο Βασιλεύς Αυτοκράτωρ Ρωμαίων. Αντλεί την εξουσία από την Ρώμη. Αλλά όχι μόνο. Είναι Κωνσταντίνος ΕΝ ΧΩ ΤΩ ΘΩ ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΝΗΤΟΣ· o άλλος ελέφας. Η Χριστιανική θρησκεία βρίσκεται παντού στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Εμποτίζει και νομιμοποιεί τον Αυτοκράτορα. Επηρεάζει τη Λατινική νομολογία. Δημιουργεί σειρές γραφειοκρατών και κρατικών λειτουργών που θα διατηρήσουν το Κράτος άθικτο ενώ οι Αυτοκράτορες εναλλάσονται. Οι μοναστικές κοινότητες, τα προνόμια των οποίων – χαρακτηριζομένων δυνατών – οι Αυτοκράτορες θα προσπαθήσουν να περιορίσουν υπέρ των μικρών· άλλο ένα χαρακτηριστικό της βυζαντινής περιόδου που μαζί με τα Θέματα διατήρησαν το Αν. Ρωμαϊκό κράτος.
Αυτό το τρίπτυχο Ρωμαϊκότητας, Ελληνικότητας και Χριστιανισμού είναι που χαρακτηρίζει τη βυζαντινή Ρωμαϊκή περιοδο – τη Δόξα του Βυζαντίου.
Ὅτε οἱ βασιλεῖς μετὰ τοῦ λαοῦ ἐπεστράτευον […] ὡς ὁ Καῖσαρ Ἱούλιος, ὡς ὁ σεβαστός Αὔγουστος, ὡς ὁ Τραἱανὸς ἐκεῖνος ὁ περιβόητος, ὡς ὁ μέγας ἐν βασιλεῦσι Κωνσταντῖνος καὶ Θεοδόσιος καὶ οἱ μετ΄ἐκείνους τὸν χριστιανισμὸν καὶ τὴν θεοσέβειαν ἀσπασάμενοι. […] Καὶ εἰς τοῦτο κατέληξαν ἡ τῶν Ῥωμαίων ἀρχὴ μέχρι τῆς σήμερον.
Νυνὶ δὲ στενωθείσης κατὰ τε τὰς ἀνατολὰς καὶ δυσμὰς τῆς Ῥωμαϊκῆς βασιλείας καὶ ἀκρωτηριασθείσης ὰπὸ τῆς ἀρχῆς τοῦ Ἡρακλείου τοῦ Λίβυος, οἱ ἀπ΄ἐκείνου κρατήσαντες […] καὶ ἑλληνίζοντες καὶ τὴν πάτριον καὶ Ῥωμαϊκὴν γλῶτταν ἀποβαλόντες. Λογγίνους γὰρ ἔλεγον τους χιλιάρχους, καὶ κεντουρίωνας τοὺς ἑκατοντάρχους, καὶ κόμητας τοὺς νῦν στρατηγούς. Αὐτὸ γὰρ τὸ ὄνομα τοῦ θέματος Ἑλληνικόν ἐστι καὶ οὐ Ῥωμαϊκόν, ἀπὸ τῆς θέσεως ὀνομαζόμενον.
Από τα λάφυρα στον Αγ. Μάρκο της Βενετίας, 10ος, Κωνσταντινούπολη
Ἑλληνική Ἱστορία 