O Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ποτέ δεν στέφθηκε Αυτοκράτορας. Επίσημα, από την Εκκλησία. Ήταν καθ΄ όλα νόμιμος Αυτοκράτορας φυσικά, διότι τηρήθηκαν οι διαδικασίες ενθρόνησης από τη Σύγκλητο, τον Στρατό και τον Δήμο.
Ο κλήρος ήταν διαιρεμένος μεταξύ Ενωτικών και Ανθενωτικών και αν ο Κωνσταντίνος έδινε το προβάδισμα στη μία ομάδα για να τον στέψει, θα στρεφόταν η άλλη ομάδα εναντίον του (ο πατριάρχης Γρηγόριος ήταν φιλενωτικός, αλλά η ομάδα των ανθενωτικών ήταν ισχυρότερη και είχε μαζί της τον λαό της πρωτεύουσας). Η εποχή ήταν πάρα πολύ κρίσιμη και δεν άφηνε περιθώρια για τέτοιες κινήσεις.
Η επευφημία του λαού «Άξιος» ήταν αναγκαία για την ενθρόνηση του Αυτοκράτορα. Ακολουθούσε την αποδοχή του Στρατού εξυψώνοντας τον υποψήφιο σε μία ασπίδα και την επιλογή, συνήθως, της Συγκλήτου. Αυτή η πράξη αποδοχής διά της επευφημίας είναι το κλειδί για να καταλάβουμε και την αντίστροφη κίνηση, αντίστασης στην τυραννίδα.
«Έστι γάρ βασιλέως μεν τρόπος ό νόμος, τυράννου δε νόμος ό τρόπος».
Όταν έχουμε έναν Αυτοκράτορα που για οιουσδήποτε λόγους προκαλεί τη δυσφορία του λαού και των αρχόντων και η διάθεση ανατροπής του οξύνεται, τότε τίθενται σε κίνηση ορισμένες συγκεκριμένες ενέργειες.
Για να θεωρηθεί η ανατροπή νόμιμη και αδιαμφισβήτητη, ακολουθείται η εξής σειρά ενεργειών:
Συνήθως αρχίζει ο λαός να εκφράζει τη δυσφορία του με «δυσφημίες» εναντίον του. Τη θέση της επευφημίας από τον λαό διαδέχεται τώρα η δυσφημία, που μπορεί να πάρει τον χαρακτήρα διαδηλώσεων ή να εκφρασθεί στον Ιππόδρομο μόλις εμφανισθεί εκεί ο Βασιλεύς. Αυτή η κίνηση του λάου φτάνει στον στρατό, ο οποίος μπορεί πλέον να την υιοθετήσει και να ζητήσει την ανατροπή του Αυτοκράτορα, που ήταν καθ’ όλα νόμιμος, αλλά τώρα οι στρατιωτικοί πίστεψαν, επείσθησαν ή ακόμα εξαγοράστηκαν ώστε να απαιτήσουν την ανατροπή του. Αυτή η Βούληση του στρατού, αν δεν εκφρασθεί δυναμικά και διά των όπλων, μεταφέρεται στη Σύγκλητο η οποία και αποκηρύσσει τον Αυτοκράτορα.
Από τον λόγο του Καθ. Παν. Αθηνών κ. Ευάγγελου Χρυσού
https://helios-eie.ekt.gr/EIE/bitstream/10442/1773/2/M01.029.02.pdf
Circassian Cavalry at the Door of a Byzantine Monument, Alberto Pasini
Ἑλληνική Ἱστορία 