«Ατρείδη, για τι πράγμα παραπονιέσαι πάλι και τι σου λείπει;…
Ή σου λείπει κι άλλο χρυσάφι που κάποιος από τους Τρώες που δαμάζουν άλογα θα φέρει από το Ίλιο λύτρα για τον γιο του; αυτόν που εγώ θα τον φέρω δεμένο ή κάποιος άλλος από τους Αχαιούς;…
Χαλβάδες, ρεζίλιδες, Αχαιίδες, όχι πια Αχαιοί!
Ας γυρίσουμε στα σπίτια μας με τα καράβια μας, κι ας τον αφήσουμε αυτόν στην Τροία εδώ να χωνεύει τα τιμητικά του δώρα, για να δει αν και εμείς τον βοηθούμε κάπως ή όχι…»
Λέει ο Θερσίτης μπροστά στους βασιλείς για τον Αγαμέμνονα και τιμωρείται για αυτό. Η αμφισβήτηση αλλά και αντιστοίχως η πιθανή τυραννίδα, ήταν ο φόβος της νομίμου εξουσίας και στους ιστορικούς χρόνους, ειδικά αλλά όχι μόνο, στους δήμους.
«Όποιος σκοτώσει τον τύραννο ή τον ηγέτη της ολιγαρχίας ή όποιον καταλύει τη δημοκρατία, εάν μεν είναι αξιωματούχος, θα του δοθεί την ίδια μέρα ή την επόμενη από την πόλη ένα τάλαντο ασημένιων νομισμάτων και ο δήμος θα του στήσει χάλκινο άγαλμα·
όσο ζει θα σιτίζεται στο πρυτανείο, όταν διεξάγονται αγώνες ο κήρυκας θα τον καλεί ονομαστικά να πάρει τιμητική θέση και όσο ζει θα λαμβάνει κάθε μέρα δύο δραχμές.
Αν ο φονεύς είναι ξένος, θα του δοθούν οι ίδιες τιμές και επιπλέον πολιτικά δικαιώματα και θα έχει το δικαίωμα να γίνει μέλος όποιας φυλής θέλει.»
Με ψηφίσματα σαν και αυτό οι Αθηναίοι και άλλοι δήμοι προσπαθούσαν να αποτρέψουν τη (συχνή) αμφισβήτηση της νόμιμης εξουσίας. Όταν η νομιμότητα και οι τελετουργικοί όρκοι δεν ήταν αρκετά.
Εκτός από τις υλικές αμοιβές των υπερασπιστών της νομιμότητας και των καταλυτών της παράνομης εξουσίας, μια σειρά από συμβολικές πράξεις υπενθυμίζουν και στις μελλοντικές γενιές την υποχρέωση της αντίστασης στην άνομη κυριαρχία.
Ένα από τα πιο φημισμένα μνημεία της αρχαίας Αθήνας ήταν το άγαλμα των τυραννοκτόνων Αρμόδιου και Αριστογείτονα, των φονέων του Ιππάρχου, γιου του τυράννου Πεισίστρατου. Μπορεί η πράξη τους να μην οδήγησε ούτε στην πτώση της τυραννίδας ούτε στην εγκαθίδρυση της δημοκρατίας, αλλά η συμβολική αξία της τυραννοκτονίας ήταν ισχυρότερη από την ιστορική ακρίβεια.
Βέβαια, η εποχή του τυράννου Πεισίστρατου στην Αθήνα επιβίωσε στη μνήμη των Αθηναίων ως χρυσός αιώνας· και όπως λέει η Σούδα
«βασιλεία: οὔτε φύσις οὔτε τό δίκαιον άποδιδοῦσι τοῖς άνθρῶποις τάς βασιλείας, ἀλλά τοῖς δυναμένοις ήγεῖσθαι στρατοπέδου καί χειρίζειν τά πράγματα νουνεχῶς.»
Στις Ερυθρές, υπήρχε το άγαλμα του τυραννοκτόνου Φιλίτου, ποὄυ τον εικονίζε με υψωμένο το σπαθί στο χέρι. ‘Οταν αργότερα εγκαθιδρύθηκε στην πόλη ολιγαρχικό πολίτευμα, οι ηγέτες της ολιγαρχίας έβλεπαν και μόνο στην παρουσία του αγάλματος μια απειλή. Ένα ψήφισμα του λάου μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας μάς πληροφορεί:
«Επειδή το ολιγαρχικό καθεστώς αφαίρεσε από τον ανδριάντα του Φιλίτου, που σκότωσε τον τύραννο, το ξίφος, θεωρώντας ότι η όλη στάση του αγάλματος ήταν εναντίον τους»
Η πόλη αποφάσισε την αποκατάσταση του στην αρχική του μορφή. Συμφωνά με το ίδιο ψήφισμα, ελήφθησαν μέτρα ώστε ο ανδριάντας να μείνει καθαρός από σκουριά και να στεφανώνεται κάθε πρωτομηνιά και κάθε μέρα γιορτινή.
Από την εξαίρετη ομιλία του Καθ. Παν. Χαϊδελβέργης κ.Αγγελου Χανιώτη, «Το αναμφισβήτητο της εξουσίας και η αμφισβήτηση του εξουσιαστή στην ελληνική αρχαιότητα»
Αρμόδιος και Αριστογείτων, 476 π.Χ, ρωμαϊκό αντίγραφο, Νάπολη
Ἑλληνική Ἱστορία 